جرایم قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان بسیار جدی و سنگین هستند. چون این قانون یکی از مهمترین اصلاحات ساختاری در نظام مالیاتی کشور است که با هدف اصلی شفاف‌سازی مبادلات اقتصادی و کاهش فرار مالیاتی وضع شده است. این قانون، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول را مکلف می‌کند تا برای ثبت فروش، از پایانه های فروشگاهی متصل به سامانه مودیان استفاده کرده و صورتحساب‌های خود را به صورت الکترونیکی صادر کنند.
اجرای صحیح قانون پایانه های فروشگاهی نه تنها به نفع دولت است، بلکه با ایجاد بستر یکسان و شفاف، به اقتصاد سالم و رقابت عادلانه بین کسب‌وکارها کمک می‌کند. عدم تبعیت از این قانون، علاوه بر اخلال در نظام مالیاتی، منجر به تحمیل جریمه‌های سنگین نقدی و محرومیت‌های قانونی خواهد شد که در فصل پنجم این قانون (مواد ۲۲ تا ۲۵) به تفصیل بیان شده‌اند.
استفاده نکردن و جرایم قانون پایانه های فروشگاهی (ماده ۲۲)
مهمترین بخش از جرایم قانون پایانه های فروشگاهی، مربوط به تخلف از تکالیف اساسی استفاده از ابزارهای قانونی است:
جریمه عدم ثبت‌نام و عدم استفاده از پایانه فروشگاهی
هر مودی که از عضویت و ثبت‌نام در سامانه مودیان خودداری کند، یا از پایانه فروشگاهی دارای حافظه مالیاتی استفاده ننماید، مشمول این جریمه سنگین خواهد بود. مصادیق این تخلف شامل عدم استفاده از حافظه مالیاتی و واگذاری حافظه مالیاتی به دیگران نیز می‌شود.
- مجازات نقدی: معادل ۱۰ درصد مجموع مبلغ فروش انجام‌شده یا بیست میلیون ریال (۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان)، هر کدام که بیشتر باشد.
- محرومیت‌های غیرنقدی: محرومیت از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر مالیاتی و مشوق‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی. این محرومیت‌ها می‌توانند خسارت مالی بسیار بیشتری نسبت به جریمه نقدی به مودی وارد کنند.
جریمه عدم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی
وظیفه اصلی پس از اتصال به سامانه مودیان، صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی است. تخلف از این وظیفه از مهمترین جرایم قانون پایانه های فروشگاهی محسوب می‌شود. درباره جزئیات جرایم قانون پایانه های فروشگاهی بیشتر بخوانید.
- مجازات نقدی: معادل ۱۰ درصد مجموع مبلغ فروش انجام‌شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی یا بیست میلیون ریال (۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان)، هر کدام که بیشتر باشد.
جریمه عدم اعلام حساب‌های بانکی تجاری
مودیان موظف هستند تمامی شماره حساب‌ها و کارتخوان‌های بانکی خود را که مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی است، به سازمان امور مالیاتی اعلام نمایند.
- مجازات نقدی: معادل ۱۰ درصد مجموع مبلغ فروش انجام‌شده از طریق حساب‌های اعلام‌نشده. این جریمه به شدت بر ضرورت شفاف‌سازی تمامی تراکنش‌های تجاری تأکید دارد.
جریمه عدم تحویل صورتحساب چاپی یا مخدوش کردن آن
در مواردی که تحویل صورتحساب چاپی به خریدار ضروری است، خودداری از آن یا حذف/مخدوش کردن صورتحساب‌ها، تخلف از قانون پایانه های فروشگاهی است.
- مجازات نقدی: معادل ۲ درصد مبلغ صورتحساب‌های مذکور یا بیست میلیون ریال (۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان)، هر یک که بیشتر باشد.
سوءاستفاده‌ها و جرایم قانون پایانه های فروشگاهی
علاوه بر جرایم مالی عمده، برخی تخلفات مربوط به امور اداری و همچنین سوءاستفاده‌های خطرناک نیز در قانون پایانه های فروشگاهی جرم‌انگاری شده‌اند.
جریمه عدم اعلام تغییرات در فعالیت واحد اقتصادی
مودیان مکلفند در صورت بروز تغییراتی نظیر تعطیلی، انحلال، تغییر شغل یا محل فعالیت و تغییر مالکیت، ظرف مدت ۱۰ روز مراتب را به سامانه اعلام کنند (ماده ۱۲، ۱۳ و ۱۴ قانون پایانه های فروشگاهی).
- مجازات نقدی: معادل ۱ درصد مبلغ فروش گزارش‌نشده یا ده میلیون ریال (۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان)، هر یک که بیشتر باشد.
مجازات اخلال یا تقلب در نظام مالیاتی (ماده ۲۳)
هرگونه اقدام به اخلال در سامانه‌های اطلاعاتی، تلاش برای تقلب یا تخریب اطلاعات، جرم تلقی شده و دارای مجازات شدید کیفری است.
- مجازات کیفری: مرتکبان به مجازات درجه شش قانون مجازات اسلامی به غیر از حبس محکوم می‌شوند.
- تشدید مجازات: تکرار جرم بیش از سه بار، مجازات تعزیری درجه پنج و اقدام گروهی و سازمان‌یافته، مجازات تعزیری درجه چهار (به غیر از حبس) خواهد داشت.
ضمانت اجرای تعطیلی واحد کسب‌وکار در صورت عدم ثبت‌نام (ماده ۲۴)
یکی از قاطع‌ترین مجازات‌های قانون پایانه های فروشگاهی، توقف فعالیت واحد متخلف است. اگر مودی پس از اخطار کتبی، همچنان نسبت به ثبت‌نام در سامانه اقدام نکند:
- بار اول: به مدت دو هفته تعطیل یا مسدود می‌شود.
- بار دوم: از دو تا شش ماه تعطیل یا مسدود می‌شود.
متن کامل جرایم قانون پایانه های فروشگاهی
در مقاله تلاش کردیم تا کلیات و برخی از مهمترین جزئیات مربوط به جرایم قانون پایانه های فروشگاهی را ارائه کنیم. اما این قانون جزئیات دیگری هم دارد که با آگاهی از آنها می‌تواند از جرایم و مجازات‌های مختلف جلوگیری کنید. در لینک پیش رو، متن کامل متن کامل قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان را بخوانید.
جمع‌بندی: ضرورت رعایت قانون پایانه های فروشگاهی
قانون پایانه های فروشگاهی با وضع جریمه‌های درصدی (۱۰ درصد و ۲ درصد فروش) که معمولاً بسیار بالاتر از مبالغ ثابت هستند، نشان داده است که با متخلفین قاطعانه برخورد خواهد کرد. هدف اصلی از اجرای قانون پایانه های فروشگاهی، ایجاد یک زنجیره شفاف و قابل اتکا برای ثبت اطلاعات اقتصادی است. لذا آگاهی از تکالیف و جرایم این قانون برای کلیه کسب‌وکارها حیاتی است. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد فرآیندهای ثبت‌نام و اتصال به سامانه مودیان، به مقاله صفر تا صد سامانه مودیان مراجعه کنید.
پرسش‌‌های متداول درباره جرایم قانون پایانه های فروشگاهی
۵.۱. مهمترین جریمه نقدی در قانون پایانه های فروشگاهی چیست؟
بزرگترین جریمه نقدی که در قانون پایانه های فروشگاهی پیش‌بینی شده، جریمه مربوط به عدم عضویت در سامانه یا عدم صدور صورتحساب الکترونیکی است که معادل ۱۰ درصد مجموع مبلغ فروش یا ۲۰ میلیون ریال (هرکدام بیشتر باشد) تعیین شده است.
۵.۲. آیا جریمه‌های قانون پایانه های فروشگاهی قابل بخشودگی هستند؟
بله. طبق قانون، سازمان امور مالیاتی می‌تواند بخشی از جریمه‌های ماده ۲۲ قانون پایانه های فروشگاهی (حداکثر تا ۵۰ درصد) را مطابق ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم مورد بخشودگی قرار دهد. همچنین اگر عدم انجام تکالیف خارج از اختیار مودی باشد، سازمان مکلف به بخشودگی است.
۵.۳. محرومیت از معافیت‌های مالیاتی در جرایم قانون پایانه های فروشگاهی برای چه تخلفی اعمال می‌شود؟
محرومیت از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌ها، علاوه بر جریمه ۱۰ درصدی، برای تخلفات مرتبط با عدم عضویت و عدم استفاده از پایانه فروشگاهی یا استفاده از حافظه مالیاتی دیگر مودیان اعمال می‌شود.
۵.۴. آیا در جرایم قانون پایانه های فروشگاهی، عدم اعلام کارتخوان بانکی نیز جریمه دارد؟
بله، عدم اعلام شماره حساب‌ها و کارتخوان‌های بانکی که تراکنش‌های تجاری از طریق آنها انجام می‌شود، مشمول جریمه ۱۰ درصد مجموع مبلغ فروش از طریق همان حساب/کارتخوان اعلام‌نشده است.
۵.۵. مجازات عدم ثبت‌نام در سامانه مودیان چیست؟
جدا از جریمه نقدی ۱۰ درصدی، مجازات اداری عدم ثبت‌نام، تعطیلی موقت واحد کسب‌وکار توسط مرجع صادرکننده مجوز است. این تعطیلی در بار اول دو هفته و در صورت تکرار بین دو تا شش ماه خواهد بود. این سخت‌گیری نشان‌دهنده اهمیت جرایم قانون پایانه های فروشگاهی است. در وب‌سایت سازمان امور مالیاتی کشور، درباره موارد زیر بیشتر بخوانید.
